فرهاد مهراد، از کوچینی تا پاریس

نام: فرهاد مهراد

زادروز: ۲۹ دی ۱۳۲۲ - ۲۰ ژانویه ۱۹۴۴

درگذشت: ۹ شهریور ۱۳۸۱ (۵۸ سال) - ۳۱ آگوست ۲۰۰۲

آرامگاه: گورستان تیه پاریس فرانسه

محل زندگی: تهران، ایران

ملیت: ایران

پیشه: خواننده، آهنگ‌ساز و نوازنده

سال‌های فعالیت: ۱۳۴۲-۱۳۵۷ ، ۱۳۷۲-۱۳۸۱

سبک: موسیقی پاپ فارسی، راک ایرانی و نوازنده سازهای پیانو و گیتار

لقب: ری چارلز ایران

آثار: «مرد تنها»، «جمعه»، «شبانه۱و۲»، «آوار»، «آیینه‌ها»، «سقف»، «کودکانه»، «وحدت»، «نجواها»، «گنجشکک اشی مشی»

نهمین فرزند مرحوم رضا مهراد ،کاردار وزارت امورخارجه دولت ایران در کشورهای عربی ،روز بیست و نهم دی ماه 1322 در تهران متولد شد. اخلاق و رفتار آخرین فرزند خانواده مهراد آنقدر متفاوت بود که همیشه از سوی اطرافیان به "تقلید از بزرگترها" متهم می شد. سه سال بیشتر نداشت که علاقه به موسیقی او را وادار میکرد تا پشت در اتاق برادرش بنشیند و تمرین ویلون او و دوستانش را گوش کند. چندی بعد یکی از دوستان برادرش متوجه علاقه فرهاد به موسیقی میشود و از خانواده او میخواهد که سازی برای او تهیه کنند.

با اصرار برادر بزرگتر یک ویلون سل برای او تهیه میکنند و تمرینات فرهاد آغاز میشود. عمراین تمرینات از 3 جلسه فراتر نرفت، چرخ روزگار ساز او را شکست  و به قول فرهاد:"ساز صد تکه و روح من هزار تکه شد.”

و از آن پس بازهم دل سپردن به تمرینات برادر بزرگتر تنها سرگرمی و ساز تبدیل به رویای فرهاد شد.

در سالهای مدرسه استعداد او در زمینه ادبیات آشکار و ادبیات تبدیل به دلمشغولی او میشود و در آستانه ورود به دبیرستان تمایل به تحصیل در رشته ادبیات پیدا میکند.

اما علیرغم نمرات ضعیفش در دروسی غیر از ادبیات و زبان انگلیسی ،مخالفت عموی بزرگش در غیاب پدر، او را مجبور به ادامه تحصیل در رشته طبیعی میکند .و عاقبت دلسپردگی به ادبیات و بی علاقگی به دروس مورد علاقه عمویش سبب میشود تا در کلاس یازدهم ترک تحصیل کند.

پس از ترک تحصیل با یک گروه نوازنده ارمنی آشنا میشود و با استفاده از سازهای آنان به صورت تجربی نواختن را می آموزد و مدتی بعد به عنوان نوازنده گیتار در همان گروه شروع به فعالیت میکند.

گروه راهی جنوب میشود تا در باشگاه شرکت نفت برنامه اجرا کنند و اولین شب اجرای برنامه رهبر گروه به بهانه غیبت خواننده گروه از فرهاد میخواهد تا او جای خواننده را پر کند.

وسواس شدید فرهاد در ادای صحیح کلمات و آشنایی او با ادبیات ملل چنان در کار او موثر بود که وقتی ترانه ای به زبان ایتالیایی ،فرانسوی و یا انگلیسی اجرا میکرد کمتر کسی باور میکرد که زبان مادری این هنرمند فارسی باشد و همین خصوصیت باعث درخشش گروه و تمدید مدت برنامه گروه ارمنی شد.

مدتی بعد فرهاد فعالیت انفرادی خود را آغاز میکند و برای اولین بار در سال 42 راهی برنامه تلویزیونی "واریته استودیو ب "  میشود و مخاطبان بیشتری می یابد.

مدتی بعد فرهاد در یکی از کنسرتهای بزرگی که به مدیریت مجله "اطلاعات جوانان" در امجدیه برگزار شد هنرنمایی کرد.

در این برنامه فرهاد چند ترانه با گیتار اجرا میکند و بیش از پیش مورد توجه تماشاگران و قرار میگیرد.

از سال ۴۵ همکاری فرهاد با "black cats" در کلاب کوچینی آغاز میشود. شهبال شب پره (پرکاشن) ،شهرام شب پره (گیتار)، هامو(گیتار)،حسن شماعی زاده (ساکسیفون) و منوچهر اسلامی (ترومپت) و فرهاد به عنوان خواننده و نوازنده گیتار و پیانو.

منوچهر اسلامی که از فرهاد به عنوان پایه اصلی Black Cats یاد میکند با اشاره به استعداد فرهاد می گوید:"فرهاد با اینکه نت نمیدانست و موسیقی را از راه گوش آموخته بود نیاز چندانی به تمرین نداشت.او با چند بار زمزمه کردن شعر ،ساز و صدایش را با بقیه گروه هماهنگ میکرد.در واقع او به احترام دیگر اعضا در جلسات تمرین حاضر می شد." 

در همین دوران یعنی در اوج فعالیت Black Cats ،دوستداران فرهاد ترانه "اگه یه جو شانس داشتیم" یعنی اولین اثر فرهاد به زبان فارسی را در فیلم "بانوی زیبای من" شنیدند. 

 پس از مدتی فرهاد، از بلک کتز جدا و برای دیدار خواهرش  راهی انگلستان میشود. در طول سفر که قرار بود 2 ماه به طول انجامد یکی از تهیه کنندگان سرشناس انگلیسی به سراغ او می آید و پیشنهاد انتشار آلبومی با صدای فرهاد را مطرح میکند.

اما بیماری فرهاد و بروز مشکلات متعدد شخصی باعث میشود تا انتشار آلبوم در حد حرف باقی بماند و سفر 2 ماهه بیش از یکسال طول بکشد.

پس از بازگشت به ایران فرهاد باز هم با گروه بلک کتز برای مدت کوتاهی همکاری می کند. سال 48 فرهاد ترانه "مرد تنها" ،با شعر شهیار قنبری و موسیقی اسفندیار منفردزاده،را برای فیلم "رضا موتوری" میخواند.

ترانه "مرد تنها" که پس از اکران فیلم در قالب صفحه گرامافون راهی بازار شده بود آنچنان طرفدار می یابد که فرهاد تبدیل به یک ستاره میشود.

چون همیشه معتقد بود  باید شعری را بخواند که خود به آن اعتقاد دارد و در واقع آن شعر باید به شکلی زبان حال او باشد پس از "مرد تنها" تعداد محدودی ترانه یعنی ترانه های "جمعه"،"هفته خاکستری"،"آیینه ها"(51-1350)را خواند.

و با افزایش تنشهای سیاسی در ایران در دهه پنجاه ترانه های "شبانه1" ،"خسته"، "سقف"،"گنجشگک اشی مشی"،"آوار"،"شبانه2" با اشعاری از احمد شاملو، شهیار قنبری و ایرج جنتی عطایی و صدای فرهاد منتشر و تبدیل به سرود اتحاد مردم شدند.

یک روز بعد از انقلاب در ایران یعنی در روز 23 بهمن 1357 مرحوم سیاوش کسرایی ترانه وحدت را به اسفندیار منفردزاده می سپارد و در همان روز صدای فرهاد در ستایش آزادی و آزادگی  در تلویزیون ملی طنین انداز شد.

 پس از انقلاب فرهاد، از ادامه کار منع و تقاضاهای چندباره او برای انتشار مجدد آثارش با مخالفت روبرو شد.

البته در همین سالها که حتی از انتشار مجدد ترانه "وحدت" به بهانه "تکراری بودن" جلوگیری می شد شخصی بدون کسب مجوز از خواننده،آهنگساز یا شعرای این ترانه ها آلبومی با نام وحدت و با مجوز رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را راهی بازار کرد. 

بالاخره سال 1372 پس از 15 سال آلبوم جدید فرهاد،"خواب در بیداری"،مجوز انتشار دریافت کرد و تبدیل به پر فروش ترین شد.

پس از انتشار "خواب در بیداری" ،فرهاد که از انتشار آلبوم بعدی خود در ایران نا امید شده بود در سال 1376 آلبوم "برف"را در ایالات متحده آمریکا ضبط و منتشر کرد، این آلبوم یک  سال بعد در ایران اجازه انتشار یافت. 

چندی پس از آن، فرهاد  درصدد تهیه آلبومی با نام "آمین" که ترانه هایی از کشورها و زبانهای مختلف را در خود جای میداد ،برآمد. از مهر ماه 1379 بیماری فرهاد جدی شد،اما فرهاد از حرکت بازنایستاد. آن روزها هیچ چیز جز مرگ نمی توانست او را از تهیه  آلبوم " آمین" بازدارد ،که بازداشت… فرهاد  پس از 2 سال معالجه در ایران و فرانسه ،در سن 59 سالگی روز نهم شهریور 1381 در شهر پاریس بر اثر بیماری هپاتیت درگذشت.

پیکر فرهاد  در آغوش خاک آرامگاه Thiais  پاریس خفته است

دانلود آهنگ قدیمی و بسیار زیبای «یه شب مهتاب» از فرهاد مهراد