زبان

خلاصه کتاب "درآمدی بر روانشناسی زبان"  دکتر ضیاحسینی

فصل سوم و چهارم

فصل سوم: ساختار مغز

مغز انسان شامل قسمتهای زیر است. در جلوی هر کدام خلاصه کار آن قسمت آورده شده است:

1-     سطح بیرونی cortex : تجزیه و تحلیل و کنترل حرکات ماهیچه ای و ارتباط با دانش پیشین

2-     زیر قشریsub- cortex : حرکات بازتابی ، کنترل تنفس و ضربان قلب

3-     مخچهcerebellum: حرکات عضلانی غیر ارادی

4-     جسم پینه ای corpus collosum: بافت عصبی بین دو نیمکره مغز را گوییم.

5-     نیم کره چپ: تجزیه و تحلیل و نماد سازی و کنترل حرکات و احساسات طرف راست بدن

6-      نیم کره راست: تجزیه و تحلیل و نماد سازی و کنترل حرکات و احساسات طرف چپ بدن

در رویه خارجی مغز شیار ها sulci و برآمدگی هایی gyri وجود دارد که این شیارها و برآمدگی ها به چهار lobe تقسیم میشوند:

لب پیشانی – لب گیجگاهی – لب پس سری – لب آهیانه

تفاوت مغر انسان و سایر پستانداران

1-     قشر مخ در مغز انسان وسیعتر است.

2-     بخش عظیمی از مغز انسان به کنترل حرکات دهان و زبان و آرواره اختصاص دارد.

3-     نسبت اندازه مخچه به مغز در انسان بزرگتر است.

4-     قشر مخ بر روی حرکان حنجره کنترل زیادی دارد.

نارسایی های زبانی

این نارسایی ها به دو دسته عمده تقسیم میشوند: الف) نارسایی هایی که ریشه زبانی دارند        ب) نارسایی هایی که مربوط به رابطه زبان و شناخت است.

لکنت زبان:

لکنت زبان میتواند شامل تکرار واج، سیلاب یا واژه و یا طولانی کردن یک واج باشد و علت آن گرفتگی در جریان هوا است

واژه پریشی:

این نارسایی به دو گونه آوایی و صوری وجود دارد. در حالت آوایی کودک نمی تواند قواعد حاکم بر ارتباط میان صورت واژه و آوای آنرا در ذهن بسازد و در حالت صوری کودک توانایی لازم برای درک واژه های هموزن (مثل خار و خوار) را ندارد.

نارسایی Down و درون گرایی Autism

این دو نارسایی رابطه میان زبان و شناخت را نشان میدهد.  این دو نارسایی بر چند گونه هستند:

اختلال ویژه زبانی Specific Language Impairment: هیچگونه اختلالی در کودک مشاهده نمی شود اما به اندازه همسالان خود از توانایی زبانی برخوردار نیست.

ویلیامز Williams: در این نوع از نارسایی زبانی کودک از لحاظ زبانی بسیار توانا است اما در تجزیه و تحلیل پردازشهای سطح درونمایه زبان مشکل دارند. یعنی اختلال ذهنی دارد اما زبانش کامل است.

سیوانت Savant: نابسامانی های شدید ذهنی دارند اما از استعداد های ویژه ای در امور دیگر مثل نقاشی یا موسیقی بهرهند هستند.

فصل چهارم: فراگیری زبان اول

در مورد فراگیری زبان اول سه فرضیه غالب و اصلی وجود دارد:

1-     فرضیه فطری گرایی

فراگیری زبان اول با وجود یک موهبت الهی مقدور است. فطری گرایان این دانش ذاتی در فراگیری زبان را LAD نامیدند.

2-    فرضیه محیط گرایی

آنها بر این باورند که فطرت انسان هیچ گونه توانایی ندارد مگر اینکه خمیره فطرت با نیروی محیط و تجربه شکل پذیرد.

رفتارگرایان از همین مکتب هستند.

3-    فرضیه پردازش توزیع شده موازی

آنها بر این عقیده هستند که یادگیری فرآیندی است که از ضعف و قدرت روابط میان شبکه پیچیده سلولهای مغزی در اثر تکرار انگیزش ها حاصل میشود. اینها برای موهبت فطری زبان هیچ ارزشی قائل نیستند.

اما در نهایت فرضیه کنش متقابل مطرح شد که بر طبق آن هم عوامل محیطی و هم موهبتهای فطری را در یادگیری زبان دخیل میداند. تحقیقات گیوون Givon و گروه زیسا Zisa در همین ارتباط است.

خلاصه شده توسط: مهدی سعید بنادکی