عملکرد دوران وزارت علی جنتی

گفتارهایی درباره عملکرد  دوران  وزارت علی جنتی

کارنامه کامیاب
سهام‌الدین بورقانی


بخواهیم یا نه هوایی که در حوزه فرهنگ از سه سال گذشته تاکنون تنفس کرده‌ایم، با نفسی که پیش از آن با دردسرهای فراوان می‌کشیدیم از زمین تا آسمان تفاوت دارد. حالا که استعفای «علی جنتی» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت یازدهم بعد از روزها سوژه داغ بودن و بحث‌های گسترده‌ای که ایجاد کرده، تبدیل به «خبر» شده
بد نیست با همه نشیب و فرازها و اتفاقاتی که در این چند سال تجربه کرده ایم، به یاد بیاوریم و خرسند باشیم که در سپهر فرهنگ و هنر این مُلک چند سالی است تلاش شده، دوباره ماه، گونه آسمان شود تا از روزگار بی‌قراری عبور کنیم و چراغ حقیقت برافروخته بماند. آنچه در این مدت با وجود همه گرفتاری‌های سیاسی، اقتصادی و بین‌المللی در حوزه فعالیت‌های قرآنی، کتاب، سینما، تئاتر و موسیقی در کارنامه دولت یازدهم ثبت شده نشان دهنده عزمی برای واگذاری اداره امور به صاحبان فرهنگ بوده است. حالا هم اتفاق عجیبی رخ نداده؛ وزیری استعفا داده و موسم تجدید قوا رسیده و دولت اراده‌ای محکم‌تر از قبل پیدا کرده تا برنامه‌های فرهنگی‌اش را با چالاکی و مهارت بیشتر عملیاتی کند. برای دولتی که همت داشته باشد و انگیزه، روز و ماه و سال تفاوتی ندارد و به جلو می‌رود.


تأثیر مثبت در حوزه تشکل‌های مردم نهاد

نوش‌آفرین انصاری
دبیر شورای کتاب کودک
به عنوان یک فعال فرهنگی در ارتباط با سایر بخش‌های فرهنگی نمی‌توانم نظر بدهم اما درباره حوزه کاری خودم که با ادبیات کودک و نوجوان و همچنین سازمان‌های مردم نهاد مرتبط می‌شود معتقدم که در این سه سال اتفاقات بسیار خوبی رخ داده است. حمایت‌های همیشگی آقایان صالحی، جلیسه، سیدآبادی و کاشفی خوانساری از کتاب و ادبیات کودک و نوجوان تأثیر مثبتی در این حوزه به جای گذاشته است. از جمله این موارد می‌توان به حمایت از فرهنگ نامه کودک و نوجوان اشاره کرد. متولیان وزارت ارشاد، معاونت فرهنگی و حتی مؤسسه خانه کتاب در این چند سال توجه ویژه‌ای به فراهم کردن زمینه‌های لازم برای برقراری ارتباط فرهنگی ایران با جهان داشته‌اند. به عنوان نمونه شرایطی فراهم شد تا نماینده شورای کتاب کودک در چند کنگره بین‌المللی از جمله در کشور مکزیک حاضر شود. حتی کمیته‌ای در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با عنوان کمیته بررسی کتاب‌های کودک و نوجوان تشکیل شد که کارشناسان آن بی‌اغراق افرادی بسیار صالح هستند. با توجه به اقدامات آقای جنتی برای ایشان آرزوی سلامت دارم و از سویی امیدوارم فردی که بعد از این به جای ایشان می‌آید همین راه را ادامه بدهد.




فرهنگِ دولتی و زیر سؤال رفتن وزیر


علیرضا رئیسیان
کارگردان سینما

حوزه مدیریت فرهنگی پیچیده‌تر از مدیریت سایر وزارتخانه‌ها است و بر همین اساس نسبت به عملکرد این وزارتخانه هم حساسیت بیشتری وجود دارد و هم در جامعه واکنش‌های زیادی ایجاد می‌کند. رشد تماشاگر سینما، کاهش برخی حساسیت‌های ممیزی و باز شدن خانه سینما ضرورت‌هایی بود که در این دوره اتفاق افتاد و همچنین فضای آرامی در حوزه فرهنگ ایجاد شد که البته طبیعت این دوره بود. اما یکی از نقاط ضعف این دوره مدیریتی موضعگیری‌های متناقض در واکنش به اتفاقات روز بود. وقتی تصمیم‌گیری در لحظه باشد و خیلی زود هم پس گرفته شود مسبب نابسامانی می‌شود. شاید اگر مدیران زیرمجموعه ارشاد با هنرمندان و نخبگان فرهنگی جلسات متعددی داشته باشند و گفت‌وگو بین آنها شکل بگیرد کمتر شاهد این دست اتفاقات باشیم. شعار دولت یازدهم شعار اهالی سینما بود یعنی دولت فرهنگی به جای فرهنگ دولتی. عمده سوء‌تفاهم‌های ایجاد شده در حوزه فرهنگ نشأت گرفته از عملی نشدن همین شعار است بدین معنا که وقتی فرهنگ دولتی باقی می‌ماند این شخص وزیر است که باید درباره همه اتفاقات پاسخگو باشد در حالی که مثلاً وقتی فیلمی مشکلی دارد مسئولیت آن به عهده فیلمساز است و نه وزیر. اما چون تمام ساختار فرهنگ وابسته به دولت است، وزیر در همه جا زیر سؤال است.




نمی‌توانیم آقای جنتی را مقصر بدانیم


پری ملکی
موسیقیدان

 فرهنگ و هنر به ویژه موسیقی در جامعه ما همیشه یک مسأله حساس و مناقشه برانگیز بوده، موضوعی که بسیاری از مسائل اجتماعی در آن اثرگذار است و متأسفانه کسی چون وزیر ارشاد که در رأس این کار قرار دارد کمتر می‌تواند نقش پررنگی در این باره داشته باشد؛ اینکه آقای جنتی می‌توانست در این مدت کارهای ویژه‌ای انجام بدهند یا نه، موضوعی است که تصور می‌کنم در دست ایشان نبوده و این مسائل اصولاً باید به شکل ریشه‌ای‌تر حل شوند. کسی که مسئولیت بخش فرهنگ و هنر را برعهده می‌گیرد برای انجام کارهای فرهنگی باید دست او را باز گذاشت. بنابراین نه آقای جنتی و نه هیچ وزیر ارشاد دیگری نمی‌تواند آن طور که باید و شاید برای فرهنگ و هنر این جامعه کاری انجام دهد. به هرحال نمی‌توانیم آقای جنتی را خیلی مقصر بدانیم قطعاً ایشان می‌خواستند کارهایی انجام بدهند اما دستشان بسته بود و یا مسائل دیگر.





معدل عملکرد جنتی مثبت است


کامبیز نوروزی
وکیل دادگستری
نکته بسیار مهمی که در حوزه فرهنگ و هنر نباید از آن غافل شد، این است که وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی مورد بازخواست‌هایی قرار می‌گیرد که اختیار چندانی در مورد آنها ندارد. قلمرو اختیارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وسیع نیست با این حال معمولاً از آن انتقادهای وسیع و گسترده‌ای می‌شود. بسیاری از این انتقادها هم از ناحیه کسانی است که نگاه مثبتی به توسعه آزادی‌های فرهنگی ندارند، که چندان انتقادهای واردی هم نیست. مناقشه‌های فرهنگی بسیار گسترده‌ای در حوزه مطبوعات، کتاب، سینما و... مطرح می‌شود که عملاً امکانات مدیریتی وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی را مختل می‌کند و معمولاً وزیران فرهنگ و ارشاد اسلامی تحت انواع فشارهای ناروا هستند. من شخصاً به برخی نکات مدیریتی آقای جنتی منتقدم اما اگر منصفانه نگاه کنیم مخالفان دولت مشکلات زیادی برای این وزارتخانه ایجاد کردند. در هر حال فارغ از اینکه ممکن است در پاره‌ای از امور انتقادهایی به وزارت دکتر جنتی باشد اما معدل عملکرد ایشان مثبت است. ضمن آنکه فعالیت‌های وزارت فرهنگ خواه ناخواه از مجموعه عظیمی از سازمان‌ها و مؤسسات فرهنگ مستقل از دولت متأثر می‌شود و کاری هم در مورد آنها نمی‌شود انجام داد به هر حال فکر می‌کنم خیر عمومی در این بود که استعفای دکتر جنتی مورد قبول رئیس جمهوری قرار نگیرد.





جای جنتی خالی خواهد بود

جمشید حقیقت‌شناس
گرافیست
با توجه به خبر استعفای علی جنتی، باید بگویم که جای وی بسیار خالی خواهد بود، یعنی او سال‌ها به بهتر شدن فضای فرهنگی و هنری کشور، پس از سال‌ها شرایط سخت کمک بسیاری کرده است و به یقین وزیر بعدی با شرایط بهتری در این فضا روبه رو خواهد بود. نمی‌توان در مورد نقاط ضعف وزیر صحبتی کرد زیرا برای قضاوت زود است، اعتقاد دارم که عملکرد یک کشور و وزارتخانه در امور فرهنگی نیازمند زمان طولانی است، زیرا اشتباه است که فکر کنیم با 4 یا 5 سال و حتی 10 سال می‌توان وضعیت فرهنگی یک کشور را ساماندهی کرد. بلکه این امر نیازمند زمان طولانی خواهد بود که از 20 سال شروع خواهد شد.





در ستایش آرامش این سه سال

فاطمه راکعی
شاعر

با وجود اعلام استعفای آقای جنتی هنوز دلیل روشن و مشخصی برای این اقدام نمی‌توانم پیدا کنم! استعفای ایشان به عقیده من ناشی از فشارهایی بود که این سه سال متوجه وزارت ارشاد و شخص ایشان بوده است. در این مدت با برخی از بزرگان هنر کشورمان رفتارهای توهین آمیزی شد که ایشان به‌عنوان وزیر باید مقابل‌شان می‌ایستاد! بزرگان هنر این کشور از سوی برخی تحقیر شدند و این در حالی بود که آقای جنتی نمی‌توانست در برابر آنان کاری انجام بدهد. به عقیده من در این مدت باقی مانده وزیر بعدی هم نمی‌تواند کار خاصی انجام بدهد چراکه زمان چندانی به پایان دولت یازدهم باقی نمانده است. با وجود این امیدوارم دولت آقای روحانی و همچنین وزیر جدیدفرهنگ و ارشاداسلامی در ارتباط با موارد مشابهی که ممکن است در آینده رخ بدهد عقب نشینی نکنند و حامی اهالی فرهنگ و هنر باقی بمانند. امیدوارم شرایط به گونه‌ای شود که گروه‌های موسوم به فشار دیگر قدرتی نداشته باشند و قدرت تنها در دست قانون باشد. با وجود تمام این گفته‌ها نمی‌توان منکر عملکرد و اقدام های مثبت علی جنتی در این چند سال شد. بواسطه نگاه ایشان به عرصه‌های مختلف فرهنگی و هنری در تمام این سه سال آرامش بیشتری بر هنرمندان و اهالی کتاب حاکم بود؛ این اتفاق کمی نبود و قابل قدردانی است.



مظلومیت اهالی فرهنگ و هنر

بهزاد شیشه‌گران
گرافیست
با توجه به خبر استعفای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، باید بگویم که واقعیت این است ما با یک امیدی به آمدن ایشان فکر می‌کردیم و با توجه به وعده‌های داده شده دولت تدبیر و امید، منتظر بودیم تا با
تک تک وزیران، اتفاقات خوبی رخ بدهد در حالی که متأسفانه تمام آرزوهای اهالی فرهنگ و هنر برآورده نشد. در این مدت جلوی بسیاری از فیلم‌ها و کنسرت‌ها گرفته شد و  ما شاهد ایستادگی مطلق وزارت ارشاد در این زمینه نبودیم. به نظرم اگر وزیر بعدی بخواهد موفق‌تر باشد، باید از برش و رفتار قاطع‌تر و محکم‌تر برخوردار باشد و بتواند نظر جامعه هنری را نسبت به خود مثبت‌تر کند زیرا از جامعه فرهنگ و هنر فرهیخته‌تر و مظلوم‌تر نمی‌شناسم.