حمیرا علایی
شگفت نیست در میان مخاطبان روزنامه ایران، انبوهی از خوانندگان هیأتی هم باشند، خواننده‌هایی که در موسم محرم تماس بگیرند و از صفحه خوانندگان بخواهند به شهر و دیار آنها سری بزند. پیش‌تر به مناسبت‌های گوناگون، گروه «خوانندگان» به مخاطبان شهرستانی سر زده بود و این بار به پاس ایام محرم و درخواست یکی از جوانان هیأتی مخاطب روزنامه ایران به کاشان رفتیم، این گزارش مانند همه گزارش‌های صفحه خوانندگان با کمترین تفسیر و توضیح از سوی گزارش‌نویس تهیه شده است.
شب و روز ما را ارباب مدیریت می‌کند
حسین خداوردیان، رئیس هیأت حضرت ابوالفضل سرسنگ کاشان: ما ابوالفضلی‌ها روی هیأتمان خیلی غیرت داریم یعنی همه بچه هیأتی‌ها روی هیأتشان حساسند ما سرسنگی‌ها هم که بیشتر. کاشان هیأت زیاد دارد و شاید به لحاظ تکثر هیأت مذهبی نخستین باشد، در هر کوچه نه یک هیأت که شما می‌توانید چندین هیأت ببینید. این تکثر از یک طرف خوب است و از طرفی نه. از این حیث خوب است که شما در اینجا مجلس عزاداری کم نمی‌آوری و هر روز و هر شب و هر لحظه که دلت مجلسی برای عزاداری بخواهد مهیاست اما از آن طرف خیلی از ما که هیأت داریم و هیأتی هستیم با دیدن صحنه‌های عزاداری برخی شهرها که به صورت اجتماع بزرگ عزاداران است دلمان چنین شکوهی را می‌خواهد، شکوهی که هیچ‌گاه در کاشان با‌وجود این همه هیأت و دسته تجربه نکرده‌ایم.
با شروع محرم سیدالشهدا حسینیه حضرت ابوالفضل مانند همه تکایا و حسینیه‌های شهر حال و هوای دیگری دارد. ارباب خودش مدیریت می‌کند و ما همه سعی می‌کنیم خوب نوکری کنیم. در ایام محرم نه در هیأت حضرت ابوالفضل که در تمام هیأت‌های مذهبی، اگر کارها به خودی خود جلو می‌رود، مراسم و مناسک به نحو احسن انجام می‌شود، علم‌ها زمین نمی‌ماند و تکیه‌ها و حسینیه‌ها پرچم‌هایشان سال به سال گسترده‌تر می‌شود به خاطر این است که رئیس و مدیر شخص دیگری است، ارباب خودش ناظر و حاکم است، خودش عنایت می‌کند و بر چشم برهم‌زدنی همه چیز به بهترین شکل مهیا می‌شود.
تصویر زیست محیطی هیأت‌ها بسیار مهم است
رویا حسن‌زاده: به نظر من نکته‌ای که باید برای گردانندگان هیأت مهم باشد، این است که ما از حیث تصویر زیست محیطی، تصور نامناسبی از هیأت به بیرون ندهیم که متأسفانه برخی هیأت‌های عزاداری به این تصویر بی‌اعتنا هستند. مثلاً وقتی که ما برنامه جدی‌ای برای پسماندها و دورریزهای غذا و ظرف‌های یک بار مصرف غذا، چای و شربت نداشته باشیم، مایه دلسردی برای کسانی خواهد بود که از دور به این اتفاقات نگاه می‌کنند و حتی ممکن است موضع آنها را در فاصله گرفتن از اعتقادات دینی محکم‌تر کند. من فکر می‌کنم خیلی مهم است که هیأت مذهبی در شهرستان‌ها به این مسأله توجه کنند که رفتار آنها زیر ذره‌بین است و آنها در معرض قضاوت‌های جدی مردم قرار دارند و البته یکی از مهم‌ترین این قضاوت‌ها درباره پیامدهای زیست محیطی آداب و سنت‌های هیأت‌هاست، چون در گذشته هیأت‌ها با اینکه از عزاداران و سینه‌زنان پذیرایی می‌کردند اما به هیچ عنوان کوهی از پلاستیک تولید نمی‌شد، امروز اما به خاطر نوع زندگی مردم وقتی یک هیأتی از دو‌هزار نفر پذیرایی می‌کند کوهی از پسماندها را می‌توان پیش‌بینی کرد. حال در صورتی که مسئولان و گردانندگان هیأت‌ها برنامه‌ریزی درستی از قبل برای این حاشیه‌ها داشته باشند و بتوانند جوانب امر را خوب بسنجند هم هیأت بخوبی اداره می‌شود، هم تصویر بیرونی مراسم عزاداری در بیرون مطلوب‌تر خواهد بود.
قضاوت‌های مجازی درباره هیأت‌ها شتابزده است
زهرا صابری: متأسفانه در شبکه‌های اجتماعی قضاوت‌های نادرستی درباره کارکردهای هیأت‌ها ارائه می‌شود و قیاس‌هایی که واقعاً محل تردید هستند. البته اینکه هیأت‌های مذهبی به نقدهای مشفقانه و دلسوزانه و از سر درد نیاز دارند تردیدی نیست و در همه زمان‌ها هم گاهی سنت‌ها در خطر آلوده شدن به خرافه‌ها و پیرایه‌ها بوده‌اند بنابراین نگاه اصلاح‌گرایانه به این امر کاملاً پذیرفتنی است اما اینکه با شروع محرم عده‌ای کار و زندگی‌شان را صرف مقابله با این فرهنگ می‌کنند و در ذهن جوان‌هایی که شاید آشنایی عمیقی با این فرهنگ ندارند تشکیک ایجاد می‌کنند، ناجوانمردانه است. عده‌ای در این ایام تازه نوع دوستی‌شان گل می‌کند و می‌گویند به جای اینکه برای امام حسین(ع) اشک بریزیم، اشکی از گونه یتیم پاک کنیم، در حالی که این دو اصلاً در مقابل هم نیستند و اتفاقاً کسانی که در این مجالس شرکت می‌کنند و رقت قلب دارند، برای پاک کردن اشک گونه یتیم مستعدتر و آماده‌ترند، همچنان که از قدیم هیأت‌های مذهبی محلی برای کمک به خانواده‌های بی‌سرپرست و نیازمندان بوده‌اند، ضمن اینکه بسیاری از کسانی که از دور قضاوت می‌کنند می‌گویند ما تا کی باید افسرده باشیم و گریه کنیم، در حالی که اگر نزدیک‌تر شوند می‌بینند بهترین و زلال‌ترین خنده‌ها و شوخی‌ها و روحیه‌های شاد در همین هیأت‌هاست. آنها می‌دانند که اصلاً در دستگاه امام حسین(ع) غمی هم اگر وجود دارد جنس این غم با غم‌های رایج دنیا فرق می‌کند و نه تنها به سینه آدم فشار نمی‌آورد بلکه فشار سینه آدم را برمی‌دارد و وسعت دید می‌دهد. در کل شما نمی‌توانید فرهنگ عامه مردم ما را بدون فرهنگ نوع‌دوستی و احسان حسینی در نظر بگیرید. مطمئن باشید بسیاری از پیوندهای عاطفی میان مردم ما به هیأت‌های حسینی برمی‌گردد در حالی که اگر کسی شتابزده به این هیأت‌ها نگاه کند قضاوت دیگری خواهد داشت.
چرا حسینیه‌ها را چندمنظوره نسازیم
مهدی عرشی: پارسال برآورد کردند هزینه عزاداری‌ها در کاشان حدود 60 میلیارد تومان بوده، من مخالف این هزینه نیستم همان‌طور که اگر به هر یک از بانیان خیر بگویی این هزینه را جای دیگر و به نحو دیگر خرج کن قبول نمی‌کند و عصبانی هم می‌شود اما به نظر من باید این هزینه‌ها سازماندهی شود به طور مثال چرا باید همه هیأت‌های ما حسینیه داشته باشند و اصرار کنند که برای خودشان زمین و ملکی بخرند و وقف حسینیه کنند آن هم حسینیه‌هایی که متأسفانه در طول سال استفاده چندانی از آنها نمی‌شود. شما حساب کنید هر حسینیه چه قدر انرژی در طول سال مصرف می‌کند، حداقل کار این است که بانیان خیر، حسینیه‌ها را چندمنظوره بسازند تا بشود در مصارف دیگر نیز از آنها بهره برد و هزینه‌ها سرشکن شود.
پیران با جوانان راه می‌آیند و جوان‌ها حرمت نگه می‌دارند
حاج احمد فتال از بزرگان هیأت: هیأت ما هم جوان دارد، هم پیرغلام، هم کودک دارد، هم نوجوان، خدا را شکر با همدلی توانسته‌ایم طی این سال‌ها نظر همه را تأمین کنیم که همه، هیأت را از خود بدانند و حضورشان کمرنگ نشود و بحمدالله تاکنون پرچم هیأت پایین نیامده و هر سال پرشورتر از سال قبل مراسم داریم. جوانان هیأت شر و شور دارند، می‌خواهند سبک جدید سینه بزنند، پس ما به دل آنها راه می‌آییم از طرفی بزرگترهای هیأت هنوز سبک سنتی را ترجیح می‌دهند و اینجاست که جوانان حرمت نگه می‌دارند و با ما همراهی می‌کنند، از این حیث انتخاب مداح برای هیأت یکی از موارد مهم تلقی می‌شود که خدا را شکر با مدیریت ارباب هم ما پیرنوکرها به سبک خودمان عزاداری می‌کنیم و هم جوانان، علمدار کربلا را
تنها نمی‌گذارند.
بعضی مداح‌ها فقط به پولفکر می‌کنند
وحید طرقی، 41 ساله، مسئول هماهنگی مداحان: 12 سال است که مسئولیت مداحان و سخنرانان هیأت را دارم. از آنجا که هیأت ما هم سنتی است و هم جدید باید مداحی انتخاب کنیم که بتواند همه را راضی کند، لذا از ماه‌ها قبل در مورد کسانی که قرار است منبر هیأت را بگیرند تحقیق می‌کنیم تا کسی را دعوت کنیم که اولاً خالی از حاشیه باشد، ثانیاً بتواند نظرات را تأمین کند و موجب رونق هر چه بیشتر هیأت شود و ثالثاً نوحه‌سرایی‌ها و سخنرانی‌هایش آموزنده باشد. ما از سخنران و مداح‌مان می‌خواهیم که به پامنبری‌هایشان که از همه اقشار و همه سنین هستند، سیره و فرهنگ عاشورایی یاد دهند. در هیأت ما دامن زدن به مسائل سیاسی جایی ندارد. بسیار حساسیم کسی که در هیأت ابوالفضل می‌آید بدون یادگیری خارج نشود. متأسفانه بعضی مداحان پول‌های کلان می‌گیرند و روی قول خودشان نمی‌مانند و هر جا پول بیشتری بدهند می‌روند. مثلاً اگر به هیأت ما قول داده باشند و یک هیأت دیگر پول بیشتر، به هیأت دوم می‌روند و متأسفانه به فکر برافراشتگی پرچم ارباب نیستند.
این ایام فرصت مغتنمی است که از حضور جوانان در این مجالس استفاده و گفتنی‌های عاشورا فرهنگسازی شود. ما در این سال‌ها سعی کردیم قدمت و آبروی هیأت را که از پدرانمان به ما رسیده حفظ کنیم. با عنایت ارباب، جوانان پای ثابت هیأت ابوالفضل هستند و راز این همدلی و مشارکت میان جوانان و پیرغلامان فقط و فقط یک چیز است و آن یک چیز حسین(ع) است. در اینجا هیچ کس برای شخص کار نمی‌کند، برای همین است که همه با رضایت قلبی قدم در کار امام حسین می‌گذارند. هر چه پرچم امام حسین(ع) برافراشته‌تر، اسلام زنده‌تر و جوانان زیر سایه سیدالشهدا در مسیر مستقیم‌تر.
نذری امام حسین(ع) فقیر و غنی ندارد اما...
محسن حیدری، ابوالفضل درختی، اکبر اکرامی‌فر: می‌گویند نذری امام حسین(ع) دارا و ندار، فقیر و غنی ندارد و همه برای نذری امام حسین(ع) سر و دست می‌شکنند. گروه آشپزخانه هیأت هر شب 1500 تا 2000 پرس غذا آماده می‌کند که ما دوست داریم به غیر از افراد محل و کسانی که به هیأت می‌آیند بخشی از غذا حتماً میان مستمندان و فقرا توزیع شود.
این خرج‌ها در قبال عظمت عزاداران حسینی هیچ است
حاج محمود چیت‌سازیان، یکی از بزرگان هیأت: هیأت ما یکی از هیأت‌هایی است که خیلی عاشق دارد و در شب‌های محرم حدود 1000 تا 2000 جوان عاشقانه به سر و سینه می‌زنند و گریه می‌کنند. تماشای این صحنه خودش بزرگ‌ترین هدیه از سوی جوانان به ماست. هیأت اباعبدالله بهترین دستاوردی است که می‌توانستیم به جوانان بدهیم. جوان‌ها حرمت موی سپید بزرگ‌ترها را دارند و به بهترین شکل کارها را انجام می‌دهند، طوری که ما خیالمان بابت همه چیز راحت است و می‌دانیم شمع و چراغ هیأت به مدد وجود جوانان ابوالفضلی هیچ‌گاه خاموش نخواهد شد. گاهی می‌شنویم که می‌گویند این همه خرج برای چیست، در پاسخ می‌گوییم که این خرج‌ها در قبال عظمت عزاداران حسینی هیچ است. به شخصه معتقدم پولی که در راه امام حسین(ع) و اهل بیت(ع) خرج می‌شود عزت دارد، آبرو دارد و برکت می‌گیرد. هر چقدر شمع محل ارباب روشن‌تر باشد دل‌های ما و جوانان‌مان روشن‌تر خواهد شد.
روی کمک هیأتی‌ها حساب باز کنید
احسان خداوردیان 25 ساله و مسعود عارف پناه، 24 ساله، مسئول تبلیغات و امور اجرایی:همدلی بچه هیأتی‌های ما ریشه در رفتار و همدلی بزرگ‌ترها دارد. تعاملات در هیأت نه در محرم که در طول سال ادامه دارد. هیأت برای ما مانند یک خانواده است و افراد مانند دانه‌های تسبیح به هم متصل هستند.اگر کسی مشکلی داشته باشد حتماً می‌تواند روی کمک هیأتی‌ها حساب کند و به نظر من اینها رفتار و منش حسینی است که ما از هیأت ابوالفضل داریم. اخلاق رمز موفقیت ارتباطات میان بچه‌های هیأت است، همه با تواضع و مهربانی میزبان عزاداران هستند.