خبرهای علمی
کاوشگر 'حیات' سفر خود را به سوی مریخ آغاز کرد
پروژه مشترک اروپا و روسیه برای بررسی نشانه‌های حیات در مریخ امروز با پرتاب "موفقیت‌آمیز" موشک روسی پروتون از پایگاه فضایی بایکونور در قزاقستان وارد مرحله تازه‌ای شد.
این موشک، کاوشگری را در مدار مریخ قرار خواهد داد تا منشاء گاز متان را در جو این سیاره سرخ بررسی کند، آیا این گاز را میکروب‌ها تولید کرده‌اند یا منشا آن تحولات زمین‌شناختی مریخ است.
این موشک که حامل 'مدارگرد ردیاب گاز در خارج مریخ' (TGO) است، برای اینکه در مسیر پرتابی درست به سوی مریخ قرار بگیرد به ۱۰ ساعت زمان نیاز دارد، موتور موشک باید چندین بار خاموش و روشن شود تا در نهایت با سرعت ۳۳ هزار کیلومتر از زمین دور و رهسپار مریخ شود.
روسیه بارها برای رسیدن به مریخ تلاش کرده، ۱۹ بار، اما تقریبا تمام آنها با شکست مواجه شده‌اند، در بیشتر آنها موشک نتوانست سکوی پرتاب را ترک کند، برخی سرعت خود را بر فراز زمین از دست دادند و بر زمین سقوط کردند، چندتایی هم بر مریخ سقوط کردند و سوختند یا بدون قرار گرفتن در مدار مریخ از کنار آن گذشتند.
اما اگر این بار همه چیز خوب پیش برود مرکز فرمان در دارمشتات آلمان پس از جدا شدن مدارگرد از موشک حامل، تقریبا دوازده ساعت پس از پرتاب، چشم انتظار دریافت علائم آن خواهد بود.
هفت ماه بعد، ۱۶ اکتبر (۲۵ مهر ۱۳۹۵)، مدارگرد به مدار مریخ خواهد رسید و سه روز بعد، مریخ‌نشین اسکیاپارلی از مدارگرد بر سطح مریخ فرود خواهد آمد.
مریخ‌نشین اسکیاپارلی سطح مریخ چند ابزار تحقیقاتی را آزمایش خواهد کرد؛ اما مهندسان فضایی بیشتر علاقمندند که ببینند این مریخ‌نشین چگونه وارد جو مریخ می‌شود، فرود می‌آید و بر سطح مریخ می‌نشیند.
اسکیاپارلی در واقع مجموعه‌ای از فناوری‌ها مثل رادار، کامپیوتر و الگوریتم‌های آنها تست خواهد کرد تا با استفاده از نتایج آن، مریخ‌نوردی در بریتانیا ساخته و آماده سفر به مریخ شود و از عمق خاک این سیاره نمونه‌برداری کند.
این کار برای سال ۲۰۱۸ برنامه‌ریزی شده اما با توجه به مسئله بودجه و برنامه‌ریزی، اکنون بیشتر به نظر می‌رسد این کار به سال ۲۰۲۰ موکول شود.
اما این موضوع تاثیری در ماموریت مدارگرد ندارد. مدارگرد پس از جدا شدن مریخ‌نشین، بقیه سال در مداری به فاصله چهار صد کیلومتری از سطح مریخ گازهای جو این سیاره را با دقت بررسی خواهد کرد.
بیش از سایر گازها، متان در مرکز توجه خواهد بود، مشاهدات قبلی با ماهواره، تلسکوپ‌های زمینی و مریخ‌نورد کیوریاسیتی آمریکا مقدار بسیار کمی هیدروکربن در جو مریخ یافته‌اند، چند میکروگرم در لیتر.
شگفتی در همین جا است. اشعه ماوراء بنفش باید این گاز را در عرض چند صد سال از جو مریخ پاک کند بنابراین وجود این گاز به این معنی است که تولید آن به نحوی ادامه دارد.
منبع: دانش و فن بی بی سی فارسی
اگزو مارس ۲۰۱۶ در جستجوی حیات در مریخ
۱۳۹۴/۱۲/۲۴
روز دوشنبه کاوشگر اگزو مارس ۲۰۱۶ برای جستجوی حیات به سوی مریخ فرستاده شد.
به گزارش رویترز، این کاوشگر، که بخشی از برنامه «اگزو مارس» مشترک بین اروپا و روسیه است، از ایستگاه فضایی «بایکونور» قزاقستان سفر هفت ماهه خود را آغاز کرد.
قرار است این کاوشگر به بررسی گازهایی مانند متان در اطراف مریخ بپردازد. همچنین فناوری‌های تازه برای فرود بر سطح مریخ را آزمایش کند.
در اواخر سال ۲۰۱۴، مریخ‌نورد ناسا، موسوم به «کنجکاوی» (Curiosity) فورانی از گاز متان در اتمسفر این سیاره را کشف کرد.
متان همان گازی است که از میدان‌های گازی استخراج می‌شود و بعد از تصفیه به‌عنوان گاز در خانه‌ها، صنایع و دیگر بخش‌ها استفاده می‌شود.
دانشمندان عقیده دارند متان از میکروارگانیسم‌هایی تولید می‌شود که میلیون‌ها سال پیش از بین رفتند و این گاز زیر سطح زمین انباشته شد.
رولف دی گروت یک مقام مسئول در آژانس فضایی اروپا می‌گوید: «اثبات این نکته که حیات روی مریخ وجود دارد یا وجود داشته است، نشان می‌دهد که زمین از نظر وجود حیات منحصر به‌فرد نیست. این موضوع وجود حیات در دیگر نقاط جهان را بسیار محتمل می‌کند».
توضیح دیگری برای وجود متان در اتمسفر مریخ می‌تواند این باشد که این گاز به وسیله پدیده‌هایی مثل اکسیداسیون آهن تولید می‌شود.
بخش دوم ماموریت «اگزو مارس» در سال ۲۰۱۸ فرستادن کاوشگر دیگری به سطح مریخ خواهد بود. این کاوشگر نخستین کاوشگر با قابلیت حرکت در سطح سیاره و حفاری برای جمع‌آوری و تحلیل نمونه مواد خواهد بود.
دی گروت می‌گوید: «تشعشع موجود در فضا هر ماده زیستی را نابود می‌کند. اما در عمق دو متری زمین (خاک مریخ) ممکن است مکان‌هایی در مقابل تشعشع مصون باشند».
در همین زمینه سایت «اسپیس فلایت ناو» از قول آلوارو قیمنز مدیر علوم آژانس فضایی اروپا می‌نویسد که «این توسعه فناوری بسیار با اهمیت است. اگر می‌خواهید در ماموریت‌های آینده به مریخ مشارکت داشته باشید، باید قابلیت فرودآمدن خود را اثبات کنید».
فرود آمدن بر روی سطح مریخ مشکل است که تقریبا همهٔ تلاش‌های قبلی سازمان‌های فضایی روسیه و آمریکا را با دشواری مواجه کرده است.
هزینه ماموریت‌های اگزومارس که پروژه مشترک روسیه و اروپاست، حدود ۱.۳میلیارد یورو برآورد می‌شود. ناسا هم‌‌اکنون دو کاوشگر فعال در سطح مریخ دارد.
منبع: دانش و فن فارسی RF
استفاده از سلول‌های بنیادی برای درمان آب مروارید
۱۳۹۴/۱۲/۲۳
دو گروه از دانشمندان به راه‌حل‌هایی ابتکاری برای کمک به رفع عیوب بینایی دست یافته‌اند.
محققان در یک آزمایش، روشی برای جراحی ابداع کردند که بافت‌های صدمه‌دیده در اثر آب مروارید را با سلول‌های بنیادی جانشین می‌کند.
در آزمایشی دیگر، یک گروه از محققان ژاپنی روشی برای تبدیل سلول‌های معمولی پوست به انواع سلول‌های چشمی یافتند.
هر دو آزمایش روش‌هایی برای جایگزینی جراحی‌های کنونی آب مروارید یا قرنیه پیشنهاد می‌کنند.
دکترجولی دانیلز، متخصص بیماری‌های چشم از دانشگاه کالج لندن، می‌گوید این دو آزمایش بیانگر قدرت قابل توجه درمانی و احیا‌کنندگی سلول‌های بنیادی است.
آب مروارید، کدر شدن عدسی چشم است که منجر به مشکلات بینایی می‌شود. عدسی از آب و پروتئین ساخته شده و شفاف است تا نور بتواند از آن عبور کند. گاهی اوقات بخشی از این پروتئین‌ها تغییر یافته و منجر به کدر شدن قسمت‌هایی از عدسی می‌شود. در نتیجه نور به خوبی به شبکیه نمی‌رسد و اختلال بینایی ایجاد می‌شود.
در مراحل اولیه، استفاده از نور قوی و عینک، مشکلات بینایی ناشی از آب مروارید را کمتر می‌کند. اما در مراحل بعدی بیماری، انجام جراحی برای بهبود بینایی ضروری است.
آب مروارید عامل اصلی نابینایی در دنیاست. مطالعات نشان می‌دهد بیش از نیمی از مردم آمریکا تا سن ۸۰ سالگی مبتلا به آب مروارید می‌شوند. سالانه حدود ۲۰ میلیون نفر در سراسر دنیاجراحی آب مروارید انجام می‌دهند. بعضی از نوزادان هم در بدو تولد مبتلا به آب مروارید هستند.
به گزارش یونایتدپرس در آزمایشی که روی نوزادان مبتلا به آب مروارید انجام گرفته، محققان از روشی برای برداشتن عدسی صدمه دیده چشم و حفظ سلول‌های بنیادی اصلی استفاده کردند.
دکتر علی جلیلیان، سخنگوی آکادمی چشم پزشکی آمریکا، که در این تحقیق شرکت نداشته، می‌گوید مشخص نیست بتوان این روش را در مورد آب مروارید که در بزرگسالان شایع است نیز به کار برد. اما قطعا این یافته‌ها جالب و هیجان‌انگیز هستند.
جلیلیان همچنین می‌گوید این مطالعه فقط برای مدتی کوتاه بر روی این کودکان انجام شده و مشخص نیست اثرات بلندمدت آن بر بینایی چه خواهد بود. یک ریسک این است که آب مروارید به عدسی ترمیم شده با سلول‌های بنیادی بازگردد.
نوزادان ممکن است از یک چشم یا هر دو چشم مبتلا به آب مروارید باشند. تقریبا از هر ۱۰ هزار کودک سه نفر مبتلا به آب مروارید است.
دانشمندان این روش‌های جدید را ابتدا روی خرگوش‌ها، سپس روی میمون‌ها، و در نهایت روی ۱۲ نوزاد مبتلا به آب مروارید امتحان کردند.
آنها آزمایش‌های بالینی را روی کودکان مبتلا به آب مروارید با سن بیش از دو سال انجام دادند تا ببینند آیا عدسی چشم را می توان در انسان‌ها به وسیله روش‌های جراحی ترمیم کرد یا نه.
عدسی چشم همه آن ۱۲ نوزاد شفاف شد. بینایی آنان در حین رشد آزمایش خواهد شد.
منبع: دانش و فن فارسی RF