پارسا شهری: اخیرا دو کتاب از امیرحسن چهل‌تن رمان‌نویس معاصر در اروپا به چاپ رسیده است. یکی گزیده مقالات این نویسنده مطرح است با نام «تهران کیوسک»، که از سال ۲۰۰۴۴ میلادی به این‌طرف در نشریات آلمانی خاصه دو روزنامه معتبر فرانکفورتر آلگماینه و زوددویچه سایتونگ منتشر شده‌اند. سنت مقاله یا جستارنویسی و تأمل بر موضوعات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی پیرامون نویسندگان را، شاید در ادبیات معاصر ما از هدایت به این طرف می‌توان سراغ گرفت. مجموعه‌ای از نامه‌ها و مقالات این‌چنینی که به موضوعاتِ روز جهان و نسبت آن با انسان ایرانی می‌پرداخت و دست‌کم در چند دهه اخیر، مشخصا از دهه هفتاد رو به افول گذاشت. اما چهل‌تن که نویسنده‌ای از تبار نویسندگان قدیم معاصر ما است، هنوز تأملات خود را در باب شهر، فرهنگ و نسبت آنها با سیاست می‌نویسد، چه آن‌که امکانِ چاپ آنها را در جایی دورتر از وطن خود پیدا کند. کورت شارف، سوزانه باغستانی و یوتا هیملرایش، این مقالات را ترجمه کرده‌اند؛ «تهران کیوسک» ازسوی انتشارات کیرشهایم در مونیخِ آلمان منتشر شده و چنان‌که چهل‌تن به «شرق» می‌گوید «تاکنون هیچ‌یک از این مقالات به فارسی منتشر نشده‌اند.» حال‌وهوای تهران و تجربه زیستن در این کلان‌شهر از مسائل محوری این مقالات هستند. در این مقالات مقولاتی نظیر معماری، سینما، کتاب و جنبه‌های متفاوت اجتماعی، فرهنگی این شهر بررسی شده‌اند. چهل‌تن در این مقالات با ارائه آمارها و تحقیقات دقیق درباره موضوع موردبحث خود، ژورنالیستی تمام‌عیار نشان می‌دهد و در عین‌حال در قامت داستان‌نویس هریک از مقالات را با روایتی خواندنی و تاریخی آغاز می‌کند. «سرگذشت کتاب در سرزمین هزارویک‌شب»، «تهران، پروژه ناتمام!» عناوین برخی از این مقالات‌اند. این مقالات طیف وسیعی از موضوعات روز جامعه ما را با مباحثِ تاریخی و بنیادی پیوند می‌زد و به تحلیلی نو از وقایع تاریخ معاصر ما می‌رسد. برای نمونه یکی از این مقالات درباره موضوعِ اخیرا کلیشه‌شده «قرض‌دادن آثار هنری به سایر موزه‌های دنیا» است. او نشان می‌دهد آنچه در مقام انکارِ ایرادات وارد بر این امر و اعتراضات صورت گرفته، همه ماجرا نیست و می‌نویسد: «از سال ۱۹۹۱ به این‌سو بیش از چهارصد‌و ده فقره از اشیاء تاریخی در موزه ایرانِ باستان ناپدید شده؛ چهارصد سکه طلا و نقره، شش قلمدان، یک کتیبه سنگی... سال‌ها جستجو برای کشف سرنخ این سرقت‌ها هنوز به نتیجه نرسیده.» و همه این اتفاقات در همین جابه‌جایی‌ها رخ داده. رمان «خیابان انقلاب»، دیگر کتاب چهل‌تن است که در دهه شصت می‌گذرد و اینک به زبان ایتالیایی، در انتشارات لاستاریا رُم منتشر شده. بعد از ترجمه‌های انگلیسی، آلمانی، نروژی و عبری، این پنجمین ترجمه از این رمان است، در حالی‌که «خیابان انقلاب» هنوز به زبان فارسی مجال انتشار نیافته. چهل‌تن می‌گوید رمان اخیر روایت یک ماجرای عشقی است و از نهالی سخن به‌میان می‌آورد که بناست از آبِ دهان عابران کوچه‌وبازار آبیاری شود و معلوم است که چنین نهالی زود می‌پژمرد، می‌خشکد. چهل‌تن سه رمان دیگر نیز دارد که هنوز اینجا چاپ نشده‌اند: «آمریکایی‌کشی در تهران»، «خوشنویس اصفهان»، «تهران ١٩٧٩». در یکی دو سال اخیر دو کتاب از این نویسنده بازنشر شده، «ساعت پنج برای مردن دیر است»، «تهران شهر بی‌آسمان»، و «چند واقعیت باورنکردنی» نیز برای بار نخست به‌چاپ رسید.