نوجوانان بزهکار؛ متهم یا قربانی
بزهکاری به چه معناست و از کجا نشات می گیرد؟
بزهکاری یک پدیده پیچیده اجتماعی است، رفتارهای اجتماعی که از حد تعادل و اعتدال خارج شود به یک رفتار بزهکارانه تبدیل می شود. رفتارهای بزهکارانه در نوجوانان بیشتر نمود دارد. نوجوانان در سنین بلوغ یکسری رفتارهای نابهنجاری دارند که نشات گرفته از تغییرات هورمونی است که در سنین بلوغ به وجود می آید. خواه ناخواه کودک خوب دیروز، امروز رفتارهای خاصی را در سنین نوجوانی از خود نشان می دهد که اقتضای سنی اوست. اگر محیط و خانواده با او همراه شوند، می تواند تعادل خود را به دست بیاورد و از بحران دوران بلوغ به سلامت گذر کند، اما اگر یکسری شرایط محیطی، اجتماعی و خانوادگی مشکل ساز در سیستم خانواده موجود باشد و کودک را درگیر کند، خواه ناخواه تبدیل به بحران بلوغ خواهد شد و نتیجه آن رفتارهای نابهنجاری خواهد بود که به مرور زمان به رفتارهای بزهکارانه تبدیل خواهد شد.عوامل موثر در بروز رفتارهای بزهکارانه چیست؟
بیشترین مساله ای که در رفتارهای بزهکارانه مشهود است این که این گونه رفتارها ابتدا از خانواده آغاز می شود و سپس در محیط و اجتماع رشد می کند.خانواده های به هم ریخته، اعتیاد، ورشکستگی های مالی، شکست های عاطفی، فوت والدین یا اعضای خانواده و بیماری های شدید لاعلاج روی روح و روان کودکان تاثیر بسزایی دارد.عامل دیگر بروز بزهکاری عوامل محیطی و محیط رشد کودکان است، محیط های تشنج زا به سبب فشار روانی که بر کودکان وارد می کند تاثیر بسزایی در بروز بزهکاری بر کودکان دارد. محیط هایی که دچار فقر اقتصادی و فرهنگی است، محیط هایی که سرشار از تنش و استرس باشد مثل شهرهای مرزی کشور که استرس یا اضطراب را در آن نقاط می توان دید.زمانی که اضطراب و استرس هایی که در این مناطق ناخواسته بر کودکان تحمیل می شود با مشکلات و مسائل خانوادگی عجین می شود و همزمان با آن تاثیرات ژنتیک که در کودکان وجود دارد در کنار یکدیگر قرار می گیرد، با این شرایط خواه ناخواه فضای بروز رفتارهای بزهکارانه شکل می گیرد. عوامل خانوادگی و عوامل محیطی، تاثیرگذارترین عوامل در ایجاد و بروز رفتارهای بزهکارانه در بین نوجوانان و جوانان است.نقش همسالان و دوستان در بروز رفتارهای بزهکارانه تا چه میزان است؟
در سنین بلوغ نوجوانان گرایش فوق العاده ای نسبت به همسالان خود دارند، در این دوران نوجوانان کم کم از خانواده خارج می شوند و در گروه همسالان خود نقش اساسی پیدا می کنند. نوجوانان خواه ناخواه نیاز به ایجاد روابط با همسالان خود دارند و اگر همسالان و دوستان آنان از روابط و زندگی صحیحی برخوردار نباشند به سبب شدت الگوپذیری کودکان از همسالان خود، تاثیرات منفی بسیاری بر نوجوانان تحمیل خواهد شد. انتخاب و نظارت خانواده در گزینش گروه همسالان فرزندان خود تاثیر بسزایی در پیشگیری و جلوگیری از بروز رفتارهای بزهکارانه دارد.ترک تحصیل و همسطح نبودن نوجوانان از لحاظ علمی و فرهنگی چه تاثیری در بروز رفتارهای بزهکارانه دارد؟
این مساله می تواند در زمره عوامل محیطی اجتماعی قرار گیرد، خواه ناخواه وقتی نوجوانان و جوانان در گروه و محیطی که همسالان آنها در حال تحصیل، درآمدزایی یا تشکیل خانواده هستند قرار می گیرند، در حالی که خود آنها توانایی ادامه تحصیل، شغل مناسب و توانایی تشکیل زندگی و خانواده را نداشته باشند، خود را عقب مانده از قافله همسالان می بینند. این مساله به مرور زمان باعث ایجاد مشکلات روحی شدیدی می شود که می تواند تاثیر بسزایی در بروز رفتارهای نابهنجار و بزهکارانه داشته باشد.آیا رفتارهای بزهکارانه فقط رفتارهای فیزیکی است و محدوده سنی مشخصی دارد؟
رفتارهای نابهنجار و بزهکارانه هم می تواند فیزیکی باشد و هم روانی، گاهی مشاهده می شود کودکان و نوجوانان بزهکار رفتارهای فیزیکی نابهنجاری ندارند بلکه با تحریک فکری و روانی و دیگرآزاری، طرف مقابل خود را مجبور به عکس العمل فیزیکی یا رفتارهای پرخاشگرانه نسبت به خود می کنند.در سنین قبل از بلوغ به دلیل وابستگی کودکان به خانواده رفتارهای نابهنجار و بزهکارانه کمتر دیده می شود، رفتارهای نابهنجار و بزهکارانه همزمان با سن بلوغ تشدید می شود و خود را نمایان می کند. البته گاهی هم به دلایل خانوادگی و محیط پر از استرس و تنش خانواده می توان چنین رفتارهایی را در سنین قبل از بلوغ هم در بعضی کودکان مشاهده کرد.سردرگمی، نداشتن انگیزه، هدف و اولویت در زندگی همزمان با محیط ناامن و ناسالم خانواده می تواند محدوده سنی بروز رفتارهای نابهنجار را حتی به پایین تر از سن بلوغ برساند.ویژگی های نوجوانان بزهکار چیست؟
درصد بالایی از بزهکاران تمایل شدید خود را به فعالیت های ماجراجویانه ابراز می کنند. آنها افرادی بی قرار و ناآرام هستند که به دنبال هیجان می گردند و در صورتی که پول در اختیار داشته باشند چند بار در هفته به سینما می روند، تا دیروقت بیدار می مانند و دزدی های خود را بیشتر در تاریکی شب انجام می دهند. کشیدن سیگار را زود آغاز می کنند و اغلب از خانه و خانواده فراری اند و شب را در خیابان به صبح می رسانند. هرچند بزهکاران از لحاظ عاطفی کم ثبات تر از غیربزهکاران هستند ولی از لحاظ شخصیتی دارای انرژی زیاد، پرخاشگری، حادثه جویی و لجاجت بیشتری هستند. بزهکاران در مورد نقش های عاطفی و مشکلات خود بیشتر باعمل و رفتار مقابله می کنند تا درباره آنها فکر کنند، کمتر به اطاعت و تعلیم در برابر بزرگسالان و بویژه صاحبان قدرت تمایل نشان می دهند، حالت تدافعی شدید دارند، کمتر به دیگران وابسته اند و به دیگران با سوءظن و بد گمانی نگاه می کنند.در رفتارهای بزهکاران جنسیت نقش دارد؟
بزهکاری یک رفتار جسارت آمیز اجتماعی است و از آنجا که در جامعه ما دخترها نسبت به پسرها از محدودیت بیشتری برخوردارند، خواه ناخواه بزهکاری در بین پسرها نسبت به دخترها بیشتر است. اما متاسفانه طی سال های اخیر به دلیل تغییر شرایط و تربیت های نادرست رفتارهای بزهکارانه رشد بسیاری را در میان دخترها دارد. از آنجا که دخترها نسبت به پسرها آسیب پذیرتر هستند، در رفتارهای نابهنجار و بزهکارانه راحت تر می توان از آنها سوءاستفاده کرد، در واقع سیستم رفتارهای بزهکارانه دخترها تدافعی است اما رفتارهای بزهکارانه آنان نیز در جامعه به مراتب تاثیرگذارتر و مخرب تر است.
منبع:http://www.tabnak.ir/fa/news/476779